Η καταστροφή των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων από τις ΗΠΑ ξυπνά αρχέγονους φόβους, αναδιατάσσει την παγκόσμια γεωστρατηγική, και ξαναγράφει το χειρόγραφο της ιστορίας στη Μέση Ανατολή.
Από το Φορντό έως το Νατάνζ και το Ισφαχάν, η νύχτα της 21ης προς 22α Ιουνίου του 2025 έμεινε σφραγισμένη στη μνήμη της ανθρωπότητας. Όχι ως μια ακόμα νύχτα βομβαρδισμών, αλλά ως η στιγμή που ο κόσμος αντίκρισε για λίγο το βάθος του γκρεμού· εκεί όπου η τεχνολογία συναντά τη φρίκη και η ισχύς την ιστορική ευθύνη.
Ο ήχος των διατρητικών βομβών GBU-57, των δεκατριών τόνων, δεν ήταν απλώς στρατιωτικός. Ήταν το καμπανάκι της ύπαρξης: πού σταματά η πρόληψη και πού ξεκινά η πρόκληση; Οι ΗΠΑ, υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, αποφάσισαν να διαγράψουν από τον χάρτη τις υπόγειες φιλοδοξίες του Ιράν. Στο όνομα της παγκόσμιας ασφάλειας, αλλά χωρίς τη συγκατάθεση της διεθνούς νομιμότητας.
Η Τεχεράνη δεν άργησε να απαντήσει – και δεν το έκανε με ανακοινώσεις. Οι πύραυλοι εκτοξεύτηκαν κατά του Ισραήλ σαν να ήθελαν να ξορκίσουν την ταπείνωση με εκδίκηση. Και το Ισραήλ, μέσα από τη θωράκιση και την προαιώνια επιφυλακή του, αντεπιτέθηκε στο δυτικό Ιράν. Η πυριτιδαποθήκη της Μέσης Ανατολής δεν άναψε απλώς. Φλέγεται με τη φωτιά του απρόβλεπτου.
Το Δόγμα της Αφαίρεσης
Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, οι ΗΠΑ δεν επιτέθηκαν προειδοποιώντας, αλλά εξουδετερώνοντας. «Το Φορντό δεν υπάρχει πια» δήλωσε ο Τραμπ. Λόγια που έμοιαζαν περισσότερο με επιτύμβιο παρά με πολιτική. Και πράγματι: το Φορντό –συμβολικά και στρατηγικά– ήταν το τελευταίο κάστρο της ιρανικής πυρηνικής ψευδαίσθησης. Η ίδια η λέξη “εμπλουτισμός” απέκτησε νόημα φονικό.
Ο Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ μίλησε για «συντριπτική επιτυχία». Όμως ο πλανήτης δεν μετρά μόνο μεγεθύνσεις εκρήξεων. Μετρά με θερμοκρασίες συνειδήσεων. Η Γερμανία είδε «ευκαιρία». Η Κίνα είδε παραβίαση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Η Τουρκία μίλησε για παγκόσμια αποσταθεροποίηση. Η Ρωσία καλεί το Ιράν σε συμβούλιο με τον Πούτιν.
Αυτή δεν είναι μια απλή σύγκρουση συμφερόντων. Είναι η αμφισβήτηση του ποιος κρατά τον σβηστό πυρσό της ειρήνης και ποιος τον ανάβει όταν όλα γύρω μυρίζουν βενζίνη.
Η Πυρηνική Απειλή ως Θέατρο Ιδεολογίας
Το Ιράν δεν απάντησε μόνο με πύραυλους. Απάντησε με μια θεμελιώδη δήλωση: «Δεν θα σταματήσουμε το πυρηνικό μας πρόγραμμα». Είναι δήλωση μεταφυσική – όχι στρατηγική. Είναι το όριο εκεί όπου το καθεστώς γίνεται πίστη, και η επιστήμη όργανο τιμής.
Το πυρηνικό όπλο, άλλωστε, για πολλά καθεστώτα δεν είναι εργαλείο επίθεσης. Είναι η αντιβίωση ενάντια στον αφανισμό. Η υπόσχεση ότι ποτέ ξανά η Δύση δεν θα αποφασίσει ποιος θα ζήσει και ποιος όχι, όπως έκανε με το Ιράκ ή τη Λιβύη. Για την Τεχεράνη, η ύπαρξη πυρηνικού οπλοστασίου είναι ταυτόχρονα ασπίδα, εκδίκηση και αναγνώριση.
Η Ευρώπη σε Ρόλο Μάρτυρα
Η επιτροπή COBRA συνεδριάζει στο Λονδίνο. Ο Γεραπετρίτης τρέχει στις Βρυξέλλες. Η επιχείρηση “Ασπίδες” στην Ερυθρά Θάλασσα επαναξιολογεί την επικινδυνότητα. Όλα θυμίζουν μια Ευρώπη που δεν παράγει γεωστρατηγικές απαντήσεις, μόνο διαχειρίζεται γεωπολιτικές φωτιές.
Δεν είναι η πρώτη φορά. Είναι όμως από τις λίγες που η ήπειρος αυτή –γεννήτορας πολέμων και ειρήνης– βρίσκεται τόσο ανίκανη να παίξει ρόλο πραγματικού εγγυητή. Η διπλωματία σήμερα μοιάζει με φύλλο συκής που γλιστράει μπροστά στον ανεμοστρόβιλο των τετελεσμένων.
Μία Λέξη: Ισορροπία
Η λέξη «ισορροπία» μοιάζει σήμερα ειρωνική. Κι όμως: είναι η μόνη λέξη που μας κρατά μακριά από τον όλεθρο. Το Ιράν θα αντιδράσει – και είναι θέμα χρόνου η στροφή του προς Ρωσία και Κίνα να πάρει χαρακτήρα συμμαχίας απελπισίας. Το Ισραήλ είναι έτοιμο για τα πάντα. Οι ΗΠΑ απέδειξαν πως η “στρατηγική αποτροπή” επιστρέφει. Και όλοι ξέρουν: αν μια επόμενη επίθεση προκαλέσει θύματα, η πυρηνική ισορροπία τρόμου παύει να είναι θεωρία.
Αυτό που βιώνουμε δεν είναι απλώς στρατιωτική σύρραξη. Είναι πρόλογος σε ένα νέο βιβλίο παγκόσμιας ασφάλειας, γραμμένο με την πένα του πυρηνικού κυνισμού. Αν ο 20ός αιώνας γεννήθηκε στο Σαράγεβο, ο 21ος ίσως ξαναγεννηθεί στην Τεχεράνη.
Η Ιστορία ζητά από εμάς κάτι δύσκολο: να κοιτάξουμε τα γεγονότα όχι μόνο ως πράξεις, αλλά ως προειδοποιήσεις. Γιατί τα ορυχεία του Φορντό κατέρρευσαν, αλλά οι στοές του φανατισμού και της εκδίκησης παραμένουν ανοιχτές.
Και στο τέλος, το ερώτημα θα μείνει ίδιο: ποιος μπορεί να σταματήσει μια χώρα που πιστεύει πως το πυρηνικό της πρόγραμμα είναι η ίδια της η ψυχή;
Με απόλυτο σεβασμό στην αγωνία των καιρών…
